«البـرز» جلوهای از معماری ایرانی و فرهنگی
تاریخ انتشار: ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۲۳۵۳۵۹
همشهری آنلاین _ شقایق عرفینژاد: نخستین ساختمان این دبیرستان سال ۱۲۵۰ شمسی در زمان سلطنت ناصرالدینشاه ساخته شد. در این سال که بیست و چهارمین سال سلطنت او بود، یک گروه مبلغ کاتولیک از آمریکا به ایران آمدند که در خیابان لالهزار مستقر شدند. با ماندگار شدن این هیأت در ایران آنها تصمیم به ساخت یک دبستان گرفتند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سال ۱۲۶۶ زمین بزرگتری برای ساخت مدرسه در خیابان قوامالسلطنه توسط این هیأت خریداری شد و همان سال هم ساخته شد. با ساخت این مدرسه دانشآموزان مدرسه دروازه قزوین به این محل انتقال داده شدند. اما مدرسه همچنان در انحصار آمریکاییها و مسیحیان بود. در سال ۱۲۷۷ دکتر «ساموئل جردن» از آمریکا به ایران آمد و یک سال بعد ریاست مدرسه را به عهده گرفت. دوره ریاست او بر این مدرسه دوره تحولات بزرگ بود.
غیر از ۶ کلاس دبستان ۲ کلاس دبیرستان هم به آن اضافه شد و در سال ۱۲۹۲ و با اضافه شدن ۲ کلاس جدید دوره کامل دبیرستان در آن شکل گرفت. همین سال زمینی در املاک جنوبی بهجتآباد خریداری شد که در آن ساختمانی برای اقامت دکتر جردن در نظر گرفته شد. در همین اراضی ۳ سال بعد نخستین ساختمان شبانهروزی ساخته شد. اما در سال ۱۳۰۱ بود که مدرسه به چهارراه کالج و محل فعلی دبیرستان البرز انتقال پیدا کرد، بنای آن توسط مارکوف ساخته شد و در سال ۱۳۰۸ بهصورت کالج درآمد و اسم کالج آمریکاییها روی آن گذاشته شد. اما در سال ۱۳۱۹ پهلوی اول آن را از آمریکاییها خرید و از آنجا که میشد از اراضی آن ـ در آن زمان این محدوده شمال شهر تهران محسوب میشد ـ کوههای البرز را دید، نامش به دبیرستان البرز تغییر کرد.
«رضا موسوی» کارشناس مرمت بناهای تاریخی و تهرانشناس درباره ثبت این بنا در فهرست آثار ملی میگوید: «دبیرستان البرز فروردین سال سال ۷۷ به ثبت ملی رسیده است.»
او میگوید: «دبیرستان تا زمان قاجار در تهران قدیم بوده است و بعد که در زمان پهلوی اول باروی تهران تخریب میشود، کالج آمریکاییها به محل فعلی دبیرستان البرز منتقل میشود. در آن سال به مهندس مارکوف سفارش میدهند و او هم مدرسه را طراحی میکند و میسازد.»
او درباره محل دبیرستان میگوید: «جایی که دبیرستان البرز واقع شده، در زمان ساخت جزء اراضی قدیمی شمال تهران بوده است. اینجا باغها و مجموعه املاکی بوده که متعلق به یک شاهزاده بوده است و خواهر میرزا حسنخان مستوفی آن را میخرد.»
او میگوید: «جانمایی دبیرستان کاملاً درست است. متعلق به زمانی است که تهران در حال گسترش است. نمیخواستند مدرسه داخل شهر باشد و از طرف دیگر نباید چندان دور از آن قرار میگرفت. بنابراین، در نزدیکترین فاصله با مرزهای قدیمی ساخته میشود. خیابان انقلاب فعلی باروی قدیمی و خندق دور تهران بوده است و این دبیرستان بلافاصله بعد از خندق ساخته شده است.»
رضا موسوی وجود این مدرسه را در این نقطه بر گسترش تهران تأثیرگذار میداند: «خیابانی در شرق این ساختمان و مدرسه ساخته میشود که امروز به اسم حافظ آن را میشناسیم. وقتی این ملک تمام میشود یک خیابان جدید ایجاد میشود. خیابان فرعی رشت، یعنی شمال دانشگاه پلیتکنیک معبر شمالی است که بعد دانشگاه امیرکبیر بین مدرسه و این خیابان فاصله میاندازد، وگرنه محدوده شمالی آن یک خیابان فرعی است و بالاتر از آن هم خیابان تختجمشید یا طالقانی فعلی ساخته میشود. یعنی ۳ گذر به آن منتهی میشود که در زمان خودش یک اتفاق بوده است.»
رضا موسوی دربارهکاری که مارکوف در طراحی ساختمان این دبیرستان کرده، میگوید: «در فضاهای عمومی که مارکوف ساخته ۲ موضوع به چشم میآید. یکی از آنها تقارن است که برایش اهمیت دارد و در همین بنا هم آن را میبینید و دیگری ریتم است. این ۲ عنصر تقریباً در تمام بناهایی که بهصورت نواری طراحی کرده دیده میشود.»
او ساختمانهای نواریشکل را الگوبرداری از معماری غربی میداند. یعنی به جای اینکه ساختمان را در ارتفاع ببرند، با عرض کم و طول زیاد آن را در یک طبقه میساختند. او میگوید: «برای اینکه وضعیت ساختمان ثابت شود و فشارهای جانبی را تحمل کند، ۲ بازو هم در چپ و راست ساخته شده است. در این فرایند و در این نمایی که به وجود آمده حالا سراغ قاببندی و ریتم میرود که از تناوب جزئیات معماری تکرارشونده به دست میآید.»
او علاوه بر این از استفاده از المانهای ایرانی هم میگوید که در کنار ریتم و فضاسازی و نواری بودن و تقارن، سبک خاص کار مارکوف را میسازند: «قوسها و طاقها، تزیینات، آجرکاری و کاشیکاری در همه بناهایی که مارکوف کار کرده وجود دارند. در این بنا هم آن را میبینید. از آن مهمتر همیشه فضای دلگشایی در ورودی بنا ایجاد کرده است. در دبیرستان البرز بلافاصله بعد از ورودی فضای گنبدی شکلی با ۲ ستون و یک گنبد مرتفع ایجاد کرده است و امکان اینکه بتوانید از پایین طبقات بالا را ببینید وجود دارد. ستونهای برجستهای هم دارد و در سردر هم تزیینات دارد. مثل کنگرهکاریهایی که بالای ستونهای ورودی دیده میشود و همینطور مقرنسکاریهای آجری که باعث میشود همه چیز در بهترین شکل ممکن باشد.»
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: دانشگاه دانشجو همشهری محله معماری دبیرستان البرز آمریکایی ها ساخته شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۲۳۵۳۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وزیر فرهنگ: فیلم سینمایی «حکیم نظامی» ساخته میشود
به گزارش صدای ایران از ایرنا از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدمهدی اسماعیلی بامداد چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه به منظور شرکت در ششمین مجمع جهانی گفتوگوی بین فرهنگی در باکو عازم آذربایجان شد و جمعه ۱۴ اردیبهشت ماه در آخرین روز از سفر خود از موزه تاریخ ادبیات شهر باکو بازدید کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه این بازدید ضمن برشمردن شخصیتهای مشترک فرهنگی دو کشور گفت: به مفاخر بزرگ به عنوان زمینههای همگرایی بین دو کشور نگاه میکنیم؛ اینها جزو میراث مشترک فرهنگی ما بهشمار میروند، ما قرنها کنار یکدیگر زیست کردیم، این ظرفیتها باید باعث افزایش برادریها و همگراییها باشد نه اینکه موجب واگرایی شود.
وی با بیان اینکه هر کس تلاش کند تا این بزرگان را دست مایه واگرایی قرار دهد حتما دچار اشتباه راهبردی و خطای محاسباتی شده است، افزود: به میراث مشترک فرهنگی با کشورهای همسایه به عنوان میراث مشترک تاریخی نگاه میکنیم و به آنها میبالیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: علاقهمند هستیم برای این مشاهیر فیلمهای مشترک تولید کنیم؛ در ترکمنستان برای مختومقلی فراغی همین کار را میکنیم، در پاکستان نیز برای اقبال لاهوری کاری را در دست اقدام داریم؛ در سفر هفته گذشته به پاکستان برادران و خواهران پاکستانی به ویژه در شهر لاهور از این موضوع استقبال کردند.
اسماعیلی با بیان اینکه همه اشعار نظامی به زبان فارسی است و میراث مشترکی بین دو کشور بهشمار میرود، افزود: امیدواریم ساخت مجموعه جدیدی را برای حکیم نظامی آغاز میکنیم؛ در همین راستا از همکارانم در وزارت فرهنگ جمهوری آذربایجان دعوت کردیم تا ما را در ساخت فیلم سینمایی در این باره کمک کنند.
موزه تاریخ ادبیات شهر باکو در قسمت قدیمیاین شهر قرار دارد.